Trong bối cảnh thị trường biến động, nhiều doanh nghiệp đã chủ động thực hiện mua lại trái phiếu doanh nghiệp trước hạn để tái cơ cấu nguồn vốn. Tính đến cuối tháng 7/2023, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được doanh nghiệp mua lại trước hạn là 135,3 nghìn tỷ đồng, tăng 56,3% so với cùng kỳ năm 2022.

Đây số liệu được Bộ Tài chính cho biết trong Báo cáo về tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) năm 2023, các giải pháp điều hành phát triển thị trường, phục vụ Hội nghị trực tuyến về đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ.

Nhiều doanh nghiệp chủ động đàm phán với trái chủ

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, từ đầu năm đến ngày 28/7/2023, có 36 doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (TPDNRL) với khối lượng 62,3 nghìn tỷ đồng, giảm 77,8% so với cùng kỳ năm 2022, chủ yếu của doanh nghiệp bất động sản (chiếm 54,2%), tiếp đến là tổ chức tín dụng (31,6%); 60,5% trái phiếu phát hành có tài sản đảm bảo.

Trong bối cảnh thị trường biến động, nhiều doanh nghiệp đã chủ động thực hiện mua lại trái phiếu trước hạn để tái cơ cấu nguồn vốn. Khối lượng mua lại trước hạn là 135,3 nghìn tỷ đồng, tăng 56,3% so với cùng kỳ năm 2022. Dư nợ TPDNRL tại thời điểm ngày 28/7/2023 khoảng 1,02 triệu tỷ đồng, chiếm 10,8% GDP năm 2022, bằng 8,2% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế.

Nhiều doanh nghiệp đã chủ động mua lại trái phiếu trước hạn để tái cơ cấu nguồn vốn. Ảnh: Minh họa.

Trong bối cảnh tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh khó khăn, căn cứ các quy định tại Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, nhiều doanh nghiệp đã thực hiện đàm phán với các chủ sở hữu trái phiếu để cơ cấu lại thời hạn trả nợ.

Một số tổ chức phát hành trong lĩnh vực bất động sản đã đạt được thỏa thuận gia hạn thanh toán trái phiếu từ 1 tháng đến 2 năm; lãi suất được thỏa thuận tăng 0,5 - 3% so với lãi suất ban đầu....

Việc các doanh nghiệp chủ động đàm phán với chủ sở hữu trái phiếu đã góp phần ổn định tâm lý của nhà đầu tư, đồng thời cũng tạo điều kiện để doanh nghiệp có thời gian tái cơ cấu, phục hồi sản xuất kinh doanh, qua đó có dòng tiền để trả nợ khi trái phiếu đến hạn sau quá trình tái cơ cấu.

Chính phủ, Thủ tướng Chỉnh phủ đã chỉ đạo quyết liệt Bộ Tài chính và các bộ, ngành triển khai các giải pháp đã bước đầu đưa thị trường TPDN ổn định trở lại. Tuy nhiên, thị trường chưa phục hồi ngay do còn các yếu tố khó khăn như: Kinh tế khó khăn nên nhu cầu vốn của doanh nghiệp giảm; nhà đầu tư thận trọng sau các vụ việc về TPDN liên quan đến việc ngân hàng thương mại phân phối trái phiếu trong thời gian qua đang được cơ quan chức năng xử lý; doanh nghiệp và tổ chức cung cấp dịch vụ quan ngại về các vi phạm nên hạn chế việc phát hành mới…

Nhiều giải pháp đã và đang triển khai

Để ổn định và tiếp tục phát triển thị trường TPDN, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt. Chính phủ đã họp và có Nghị quyết số 86/NQ-CP ngày 11/7/2022 về phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, huy động nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Tổ công tác về ổn định hoạt động thị trường chứng khoán và thị trường TPDN theo Quyết định số 75/QĐ-TTg ngày 28/11/2022. Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ có các công điện, chỉ đạo về ổn định và phát triển thị trường TPDN. Hiện nay, các bộ, ngành liên quan đang khẩn trương triển khai các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, Bộ Tài chính đã và đang theo dõi, đánh giá tình hình thị trường để thường xuyên báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phục vụ công tác điều hành. Đồng thời, theo dõi, làm việc và có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp phát hành bố trí nguồn lực để thanh toán đầy đủ nợ gốc, lãi trái phiếu đến hạn cho nhà đầu tư theo đúng cam kết, trường hợp có khó khăn trong việc cân đối nguồn thực hiện chi trả, đề nghị doanh nghiệp phát hành chủ động đàm phán với nhà đầu tư để xem xét có các biện pháp hài hòa, hợp lý, hiệu quả để cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, cơ cấu lại lãi suất, phương thức thanh toán đảm bảo quyền và lợi ích của nhà đầu tư theo đúng quy định của pháp luật.

Cùng với đó, Bộ Tài chính định kỳ tổ chức các cuộc họp Tổ công tác về thị trường chứng khoán và TPDN để trao đổi, tham mưu về các giải pháp, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Bộ cũng thường xuyên thông tin cho Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về tình hình thị trường TPDN phục vụ việc điều hành thị trường bất động sản và thị trường tín dụng ngân hàng.

Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo Sở GDCK Hà Nội đưa hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ vào hoạt động từ tháng 7/2023 nhằm phát triển thị trường thứ cấp minh bạch, an toàn, tăng cường khả năng quả lý, giám sát, giảm thiểu rủi ro.

Hệ thống giao dịch trái phiếu riêng lẻ đi vào hoạt động hỗ trợ thị trường TPDNRL phát triển minh bạch hơn.

Bộ Tài chính cũng đã chủ động triển khai thường xuyên công tác tuyên truyền, bao gồm: Cảnh báo nhà đầu tư thận trọng về các rủi ro của thị trường TPDN; khi nhà đầu tư có dấu hiệu bất ổn về tâm lý từ tháng 10/2022, Bộ Tài chính đã cung cấp các thông tin để bình ổn thị trường, để nhà đầu tư không tẩy chay TPDN, tiếp tục đầu tư vào trái phiếu của doanh nghiệp lành mạnh, tình hình sản xuất kinh doanh khả quan và minh bạch về thông tin.

Đối với các doanh nghiệp phát hành, cần chủ động cung cấp thông tin cho nhà đầu tư về tình hình sản xuất, kinh doanh, tình hình tài chính và tình hình triển khai các dự án từ nguồn huy động trái phiếu để nhà đầu tư yên tâm và tiếp tục đầu tư.

Song song với đó, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt và từ tháng 12/2022 tới nay, thanh khoản được đảm bảo và lãi suất đang có xu hướng giảm; đồng thời ban hành khung khổ pháp lý tạo điều kiện cho ngân hàng thương mại đầu tư trái phiếu, tăng nguồn cung trên thị trường, hỗ trợ thanh khoản cho thị trường TPDN (Thông tư số 02/2023/TT-NHNN ngày 23/4/2023; Thông tư số 03/2023/TT-NHNN ngày 24/4/2023).

Hoạt động của Tổ công tác về thị trường bất động sản đã hỗ trợ nhiều doanh nghiệp bất động sản tháo gỡ khó khăn về thủ tục pháp lý để hoàn thiện dự án, đưa sản phẩm nhanh ra thị trường, qua đó khôi phục dòng tiền để trả nợ TPDN đến hạn.

Tiếp tục ổn định và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Báo cáo của Bộ Tài chính thông tin, thời gian qua, Thường trực Chính phủ đã họp và cho ý kiến về các giải pháp tiếp tục ổn định và phát triển thị trường TPDN. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính và các bộ, ngành sẽ tổ chức thực hiện các giải pháp cụ thể.

Về phía Bộ Tài chính, sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp để ổn định và phát triển thị trường TPDN công khai, minh bạch, an toàn, bền vững nhằm khơi thông nguồn vốn trung và dài hạn cho đầu tư và phát triển, tập trung vào một số nhóm giải pháp.

Theo đó, thứ nhất, đối với việc ổn định kinh tế vĩ mô, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với NHNN, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, và các bộ, ngành liên quan thực hiện chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định môi trường đầu tư, đảm bảo sự nhất quán, ổn định chính sách để nhà đầu tư yên tâm tham gia hoạt động, đầu tư trên thị trường.

Thứ hai, về hoàn thiện khung pháp lý và thể chế, Bộ Tài chính sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện chính sách theo hướng tăng cường quán lý giám sát thị trường TPDN, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải thiện chất lượng của các tổ chức cung cấp dịch vụ; triển khai các giải pháp thúc đẩy việc phát hành TPDN ra công chúng đối với các doanh nghiệp đủ điều kiện bên cạnh kênh phát hành riêng lẻ để đa dạng hóa nhà đầu tư.

Thứ ha, phát triển cơ sở nhà đầu tư thông qua việc rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách phát triển các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhà đầu tư dài hạn (quỹ đầu tư) để tạo cầu đầu tư bền vững cho thị trường.

Thứ tư, Bộ Tài chính tiếp tục theo dõi, yêu cầu các doanh nghiệp phải bố trí mọi nguồn lực để thanh toán gốc và lãi trái phiếu đến hạn theo đúng quy định của pháp luật, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Yêu cầu các doanh nghiệp trong trường hợp có khó khăn trong thanh toán thì phải làm việc, đàm phán với các nhà đầu tư để thống nhất phương án cơ cấu lại trái phiếu.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tăng cường công tác truyền thông ổn định tâm lý, tạo dựng lại niềm tin của nhà đầu tư, giúp các doanh nghiệp, nhà đầu tư an tâm tham gia huy động và đầu tư trên thị trường vốn.

Thứ năm, đối với hoạt động kiểm tra, giám sát, Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo các đơn vị chức năng tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm tại các doanh nghiệp phát hành, các công ty cung cấp dịch vụ để nâng cao chất lượng phát hành của doanh nghiệp phát hành, chất lượng cung cấp dịch vụ trên thị trường TPDN, củng cố niềm tin nhà đầu tư. Sau kiểm tra sẽ có công bố công khai rộng rãi ra thị trường về các sai phạm (nếu có)./.