Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đang diễn biến phức tạp, với nhiều hình thức gian lận mới, tinh vi nhằm gian lận thuế như khai báo không đúng thủ tục thông quan làm giả hồ sơ, chứng từ, giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa có điều kiện cố tình khai báo sai với số lượng hàng hóa lớn qua cửa khẩu hoặc lập hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng...

Nguồn: Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh. Đồ họa: Văn Chung

Khởi tố và đề nghị khởi tố 30 vụ vi phạm

Theo báo cáo của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, khá nhiều thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại đã bị đơn vị phát hiện, xử lý, bắt giữ trong 6 tháng đầu năm 2023. Vi phạm điển hình là các trường hợp gian lận thương mại về trị giá, mã số hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) như khai báo không đúng hoặc không đầy đủ tên hàng, mã số hàng hoá, số lượng, trọng lượng, xuất xứ hàng hóa dẫn đến việc xác định dấu hiệu nghi vấn và trị giá tính thuế không chính xác; làm giả hồ sơ, chứng từ, giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóacó điều kiện; khai không đúng quy định về hàng quá cảnh…

Đáng chú ý là tình trạng lợi dụng chính sách ưu đãi đối với loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu có chiều hướng gia tăng. Đối tượng lợi dụng quy trình xuất khẩu trước nhập khẩu đối với tờ khai loại hình XNK tại chỗ; nhập khẩu nguyên phụ liệu để gia công, sản xuất xuất khẩu nhưng không xuất khẩu sản phẩm hoặc xuất khẩu sản phẩm không đúng khai báo hoặc kê khai định mức cao hơn thực tế…

Bên cạnh đó là những trường hợp lợi dụng Hệ thống thông tin nghiệp vụ hải quan và kết quả phân tích, đánh giá rủi ro, tự động phân luồng để khai báo sai tên hàng, nhập lậu hàng hóa; hay thành lập công ty nhưng không thực hiện hoạt động XNK tại nơi đăng ký kinh doanh.

Một số cá nhân lợi dụng sự thông thoáng của Luật Doanh nghiệp để thành lập doanh nghiệp, thuê mướn giám đốc và mở liên tiếp nhiều tờ khai hải quan, cố tình khai báo sai với số lượng hàng hóa lớn qua cửa khẩu nhằm buôn lậu, trốn thuế hoặc lập hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng giả nhằm chiếm đoạt tiền thuế. Sau một thời gian hoạt động, các doanh nghiệp này giải thể, chờ cơ hội thành lập công ty có tên giao dịch mới.

‘‘Trong 6 tháng đầu năm 2023, đơn vị đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 1.358 vụ việc vi phạm pháp luật hải quan, với trị giá hàng hóa vi phạm ước tính là 1.759 tỷ đồng; đã khởi tố 1 vụ buôn lậu và chuyển hồ sơ cho cơ quan công an đề nghị khởi tố 29 vụ việc vi phạm’’ - báo cáo của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh nêu rõ.

Chủ động giải pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại

Nhận định về tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn, lãnh đạo Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cho biết, với đặc thù quản lý nhà nước trên địa bàn có nhiều cửa khẩu cảng biển, cảng hàng không quốc tế, bưu điện quốc tế, hoạt động XNK tập trung tại 11 đơn vị hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn thời gian gần đây diễn biến phức tạp, với nhiều hình thức gian lận mới.

Trước tình hình này, cộng với bối cảnh hàng hóa XNK qua các cảng TP. Hồ CHí Minh giảm mạnh, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh vừa triển khai nhiều giải pháp tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, vừa chủ động xây dựng, nghiêm túc quán triệt đến các đơn vị trực thuộc các chương trình, kế hoạch hành động về chống buôn lậu, gian lận thương mại, đồng thời thường xuyên ban hành văn bản cảnh báo để công chức kịp thời nhận biết và xử lý những thủ đoạn tinh vi.

Cụ thể là cục hải quan chỉ đạo các đơn vị nghiêm túc triển khai đồng bộ, hiệu quả các nghiệp vụ kiểm soát hải quan. Trong đó, các đơn vị chủ động nắm bắt, phát hiện phương thức thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại mới; tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát trên các tuyến sông, cảng biển, sân bay, bưu điện; tăng cường đấu tranh với hiện tượng giả mạo hồ sơ, chứng từ trong thực hiện thủ tục hải quan, hoặc đưa hàng ra khỏi khu vực giám sát hải quan.

Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cũng đẩy mạnh các hoạt động nhằm ngăn chặn kịp thời hàng hóa chuyển khẩu, chuyển cảng, quá cảnh không có giấy phép hoặc sai khai báo; xử lý nhanh các thông tin liên quan đến hành vi mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy bí mật, chặt chẽ và tập trung truy bắt đối tượng; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, soi chiếu và đề cao cảnh giác với những nhóm đối tượng vi phạm có tần suất xuất nhập cảnh thường xuyên qua các tuyến trọng điểm...